“Motivasyon, 7 kere düşüp; 8 kez kalkmaktır.”
Eğitim ve öğretim sürecinde, öğrencilerin başarıya ulaşmalarında en kritik faktörlerden biri motivasyondur. Motivasyon, insanı belirli bir hedefe doğru yönlendiren içsel ve dışsal etkenlerin toplamıdır. Ancak, motivasyonun niteliği ve kaynağı, öğrencilerin performansı ve sürdürülebilir başarısı üzerinde farklı etkiler yaratabilir. Bu yazımda, içsel ve dışsal motivasyon kavramlarını ve ebeveynlerin bu motivasyon türlerini nasıl destekleyebileceklerini ele alacağız.
İçsel Motivasyon
İçsel motivasyon, insanın dışarıdan gelen ödüller veya cezalar olmaksızın, kendi içsel dürtüleri ve ilgileri doğrultusunda bir davranışı gerçekleştirme arzusudur. Bu motivasyon türü, kişinin yaptığı işten duyduğu memnuniyet, öğrenme isteği, gelişme isteği ve kişisel tatmin gibi içsel faktörlere dayanır. İçsel olarak motive olan insanlar, bir görev veya aktiviteyi tamamlamaktan doğrudan keyif alır ve bu süreçte elde ettikleri deneyim ve bilgi onları bir sonraki iş için daha da motive eder.
Eğitimde içsel motivasyonun rolü oldukça önemlidir. İçsel olarak motive olan öğrenciler, öğrenme sürecine daha derinlemesine katılırlar ve bu durum da onların daha kalıcı ve etkili bir öğrenme deneyimi yaşamalarına olanak tanır. Örneğin, bir öğrenci matematik problemlerini sadece not almak -dersi geçmek- için değil, matematiğin kendisine ilgi duyduğu için çözüyorsa, bu öğrenci ileriki hayatında karşılaştığı problemlere daha yaratıcı çözümler bulabilir ve konulara daha eleştirel bir gözle bakabilir. Ayrıca, içsel motivasyon, öğrencilerin kendi öğrenme süreçlerini kontrol etmelerini ve bağımsız olarak (alınacak puandan, cezadan, azardan, hediyeden bağımsız) öğrenenler haline gelmelerini teşvik eder.
Eğitimciler ve ebeveynler, içsel motivasyonu desteklemek için çeşitli stratejiler kullanabilirler. İlk olarak, öğrencilere ilgi duydukları konular üzerinde bağımsız bir şekilde çalışmaları için fırsatlar sunmak önemlidir. Bu, onların merakını ve öğrenme isteğini artıracaktır. İkinci olarak, öğrencilere özgürlük ve sorumluluk vermek, onların kendi öğrenme süreçlerini yönetmelerine ve bağımsız kararlar almalarına olanak tanır. Son olarak, olumlu geri bildirim ve destekleyici bir öğrenme ortamı yaratmak, öğrencilerin kendilerine olan güvenlerini artırır ve içsel motivasyonlarını pekiştirir. Bu yöntemler, öğrencilerin eğitim sürecinde daha aktif ve istekli olmalarını sağlar.
İçsel motivasyon, bireyin kendi iç dünyasından gelen bir güç olduğu için, doğru stratejilerle desteklendiğinde hem eğitim alanında hem de yaşamın diğer alanlarında büyük başarılar getirebilir.
Dışsal Motivasyon
Dışsal motivasyon, bireyin dışarıdan gelen ödüller, cezalar veya sosyal baskılar gibi dış etkenler tarafından yönlendirildiği bir motivasyon türüdür. Dışsal olarak motive olan bireyler, bir davranışı gerçekleştirmelerinin ardında, dışsal bir ödül elde etmek veya cezadan kaçınmak gibi sebepler vardır. Örneğin, bir öğrenci sınavdan yüksek not almak, ödül kazanmak ya da ceza almamak için ders çalışıyorsa, bu öğrenci dışsal motivasyonla hareket etmektedir.
Eğitimde dışsal motivasyonun rolü de önemlidir. Dışsal motivasyon, öğrencilerin belirli görevleri yerine getirmeleri veya belirli davranışları sergilemeleri için kısa vadeli çözümler sunabilir. Örneğin, bir öğretmen ödül sistemleri kullanarak öğrencilerini ödev yapmaya teşvik edebilir veya sınavlarda başarılı olmaları için ödüller sunabilir. Bu tür motivasyon, özellikle zor veya ilgi çekici olmayan görevlerde öğrencilerin çaba göstermesini sağlayabilir. Ancak, uzun vadede dışsal motivasyonun etkinliği sınırlı olabilir ve çok kullanılması durumunda öğrencilerin içsel motivasyon geliştirmelerine engel olabilir.
Eğitimciler ve ebeveynler, dışsal motivasyonu dengeli ve etkili bir şekilde kullanarak öğrencilerin performansını artırabilirler. İlk olarak, ödül ve teşvik sistemlerini dikkatli ve dengeli bir şekilde kullanmak önemlidir. Ödüllerin, öğrencilerin çabalarını ve başarılarını tanıyacak şekilde yapılandırılması gerekmektedir. İkinci olarak, geri bildirim ve ödüllerin, öğrencilerin kişisel gelişimlerini ve öğrenme süreçlerini destekleyecek şekilde verilmesi, dışsal motivasyonun olumlu etkilerini artırabilir. Son olarak, cezaların yerine, olumlu pekiştireçlerin kullanılması ve öğrencilerin başarılarına odaklanılması, motivasyonu artırıcı bir öğrenme ortamı yaratabilir.
Dışsal motivasyon, doğru şekilde kullanıldığında, öğrencilerin kısa vadede hedeflerine ulaşmalarına yardımcı olabilir. Ancak, uzun vadede daha sürdürülebilir ve kalıcı bir öğrenme deneyimi için içsel motivasyonun da desteklenmesi gerekmektedir.
Motivasyonu Sağlamada Ebeveynlerin Rolü
Ebeveynler, çocuklarının motivasyonunu desteklemede kritik bir rol oynar. Hem içsel hem de dışsal motivasyonu dengeli bir şekilde teşvik etmek, çocukların hem kısa vadede başarı elde etmelerine hem de uzun vadede kendilerini gerçekleştirmelerine yardımcı olabilir.
İçsel Motivasyonu Desteklemek
1) İlgi Alanlarını Keşfetmek: Çocukların ilgi duydukları alanları belirlemelerine yardımcı olun. Onların meraklarını ve tutkularını destekleyerek, öğrenme sürecinden keyif almalarını sağlayın.
2)Özerklik Sağlamak: Çocukların kendi hedeflerini belirlemelerine ve kendi kararlarını vermelerine izin verin. Bu, onların kendilerini yetkin ve özgüvenli hissetmelerine yardımcı olur.
3)Öğrenme Sürecine Odaklanmak: Başarıya giden yolda öğrenme ve gelişmeyi vurgulayın. Hatalardan ders çıkarmayı teşvik ederek, süreci sonuca tercih edin.
Dışsal Motivasyonu Desteklemek
1) Ödül Sistemleri Kullanmak: Belirli hedeflere ulaşıldığında küçük ödüller vermek, çocukları motive edebilir. Ancak, ödüllerin aşırıya kaçmamasına dikkat edin.
2)Pozitif Geri Bildirim: Çocukların çabalarını ve başarılarını takdir edin. Olumlu geri bildirim, onların özgüvenini artırır ve daha fazla çaba göstermelerini teşvik eder.
3)Hedef Belirleme: Çocuklarla birlikte ulaşılabilir ve ölçülebilir hedefler belirleyin. Bu hedeflere ulaştıklarında, başarı duygusunu tatmalarını sağlayın.
Sonuç
Motivasyon, öğrencilerin eğitim-öğretim sürecinde başarılı olmaları için hayati bir öneme sahiptir. İçsel ve dışsal motivasyonun dengeli bir şekilde desteklenmesi, öğrencilerin hem kısa vadeli hedeflerine ulaşmalarını hem de uzun vadede kendilerini gerçekleştirmelerini sağlar. Ebeveynler olarak, çocuklarınızın ilgi ve yeteneklerini keşfetmelerine yardımcı olabilir, onlara öğrenme sürecinde rehberlik edebilir ve başarılarını takdir ederek motivasyonlarını artırabilirsiniz. Unutmayın, her çocuğun motivasyon kaynakları farklı olabilir ve bu kaynakları anlamak, onların potansiyellerini en üst düzeye çıkarmak için kritik bir adımdır.
"Değerli okuyucularım, yazılarım ile ilgili görüş ve önerilerinizi benimle paylaşmanızı çok isterim. Geri bildirimlerinizi sakiripek@akilciyasam.com.tr adresine gönderebilirsiniz. Teşekkürler!"