"Tarih, savaş makineleriyle değil, sanatıyla hatırlanır."
James Rosenquist
Gültekin Serbest, ressam. Tablolarında bize tarihin yanında, mitolojiyi, doğayı ve kentleri yansıtıyor.
Üren ve Ayaz
Eşref Üren ve Mustafa Ayaz.
Türk resminin unutulmaz, iki eğitim kökenli ressamı.
Üren ile ilkokulda, Ayaz ile üniversitede beraber olma şansına sahip olduysanız başınıza talih kuşu veya omzunuza resim ecesi konmuş benzetmesi abartı olmaz!
Son tablosu (Beyazlar İçinde, çap 90 cm/TÜAB), atölyesinde yapım aşamasında ve bitmiş haliyle…
Kurtuluş ve Eşref Üren
Küçük Gültekin, Kurtuluş İlkokulu’nda okumuş. Okul, o zamanlar yeni yapılmış Kurtuluş Parkı’nın hemen karşısında. Beden eğitimi derslerinde koşu için öğretmenleri onları parka götürüyor.
“Hiç unutmam, dersimiz Cuma günleriydi” diye anlattı. Parka gidip koşuyorlarmış. Bizim Küçük Gültekin de sporu seviyor, parkta koşmak pek hoşuna gidiyormuş. Yine bir derste koşarken yaşlı bir adamın oturup resim yaptığını görmüş. Resim merakı spor hecesini yenmiş! Varsın arkadaşları koşsun, o durmuş! Oturmuş kaldırım taşına başlamış seyretmeye. Ders bitene dek seyretmiş. O günden sonra beden eğitimi derslerini iple çeker olmuş!
Yaşlı adamın Küçük Gültekin’i fark etmesi uzun sürmemiş. Yanına çağırmış. Küçük Gültekin artık adamın yanı başında resmim yapmasını seyretmeye devam etmiş. Tüm yıl boyunca…
O yaşlı adamın, Bedri Rahmi’nin tanımlamasıyla ‘Türk resminin ana direklerinden biri’ olan Eşref Üren, yapılmasına şahit olduğu resimlerinse ‘Kurtuluş Parkı Peyzajları’ adıyla önemli koleksiyonlarda olduğunu öğrenmesi yıllar sonra olmuş...
Küçük Gültekin’in tabureye oturup Büyük Usta resim yapmasını seyrettiği yıla, 1966 yılına tarihlenen Eşref Üren imzalı Kurtuluş Parkı tablosu (Karton üzerine yağlıboya, 35x49 cm)
Gazi ve Mustafa Ayaz
Ayaz’ın Gazi’deki son yılları. Ardından Hacettepe’ye geçecek, profesör olacak ve üniversite hocalığını bırakacaktır. Genç Gültekin, Gazi’den ayrılmadan önce Ayaz’ın öğrencisi olma şansını yakalar.
Serbest, Gazi’de eğitim aldığı diğer hocalarını; Nevzat Akoral, Mürşide İçmeli, Burhan Alkar, Bahattin Akay, Veysel Günay, Zahit Büyükişleyen ve Remzi Savaş’ı anmadan geçmedi…
Atölye Hocası Ayaz’dan söz ederken,
“Bizimle birlikte resim yapardı” diyerek resim tutkusuna şahit olmasından çok etkilendiğini söyledi.
“Resim yaparken, beğenmedi mi, kızar, hiç üşenmez, resmi baştan sona kazır, beğenene dek yeniden yapardı.” dedi ve bugün korkusuzca resim yapmasını Hocası Ayaz’a borçlu olduğunu anlattı.
Ne mutlu ki hocasının hayalini gerçekleştirmesi aşamasında yanında olmuş, Mustafa Ayaz Müzesi Plastik Sanatlar Vakfı kurucuları arasında yer almış… Yıllar önceydi… Serbest müzede bir sergi açmıştı. Ayaz Hoca ile müzesindeki buluşmalarımızdan birinde rastlamış, Serbest ile orada tanışmıştık…
Üren ve Ayaz… İkisiyle, sanata katkısı olan ve kaybettiğimiz tüm sanatçılarımızı rahmetle ve minnetle anıyorum…
Tabloları
Serbest, canlı tablolar yapıyor. Ankara’da olup İstanbul yapıyor. Sordum,
“Ankara’yı da yaptım” dedi…
Söyleşimizin videosu:
https://www.youtube.com/watch?v=_6I5crGXmMg&t=21
İstanbul’un simge mekanları Galata veya Kız Kulesi, Serbest’in resimlerinin vazgeçilmezleri.
Güneş yok ama Galata veya Kız Kulesi’nin arkasında güneş varmış hissi yaratması önemli bir husus.
Bir de o keleden uçan ilk Türk Hezarfen Ahmed Çelebi veya uçan en ünlü mitolojik at, Pegasus…
Cami… Cami varsa tablosunda bir tane yapıyor ama bol kubbeli.
Ev… İşte! Evi bolca yapıyor. Ritmik tekrarlı. Bazen düz, bazen kavisli hat üzerinde oluyorlar. Sivri çatıları hepsinin ortak özelliği…
Gökyüzünde ay ve yıldız… Özgün. Gecenin ay ve yıldızlarına karışacak biçimde.
Bir de yürek! İmza niyetine.
Tavus kuşu, Serbest’in son 15 yıldır değişmez karakteri…
Sülüngiller familyasından, bilirsiniz, özellikle erkeği göz alıcı süslü bir kuş. İslamiyet öncesi Orta Asya Türk kültüründe egemenlik sembolüymüş. Güzellik, itibar ve şerefi anlatmış. İslamiyet’in kabulünden sonra da kullanılmaya devam etmiş…
Serbest bir tavus kuşu yapıyor ki pek yaman! Renkli ve kocaman.
Hedefler farklı! Doğadaki erkek tavus kuşunun hedefi dişisi. Serbest’inki tabloya bakan herkes. Amaç aynı! Baş döndürmek ve alıp bir yerlere götürmek!
Mavisi
Bir boya firması sahibi sergide resimlerini görmüş, pek beğenmiş.
“Resim boyaları da üreteceğiz, maviniz pek güzel. Maviye sizin adını versek?”
Boyalarda ‘Serbest Mavisi’ üretilmiş…
Bugünlerde
50. kişisel sergisini açtı.
Sergiyle ilgili, SAVA Sanat Galerisi Gülcan Odabaş imzalı video:
https://www.youtube.com/watch?v=PcqHLpX5ZwM&t=4
Uzun sanat birikimiyle…
Biçim, form ve inançları ve uygarlıkları birleştiren form ve biçimleriyle…
İçinde İstanbul sevdası, tarih ve mitolojiye göndermeleriyle…
Hacivat-Karagöz, Galata Kulesi ve elbette tavus kuşu!
Hepsi, 15 Şubat tarihine dek SAVA Sanat Galerisi’nde.
Kaynaklar
* Gültekin Serbest ile atölyesinde sohbet
* ‘Ressam Gültekin Serbest ile resim’, youtube.com/watch?v=_6I5crGXmMg&t=21s
* ‘Ressam Gültekin Serbest, hayat hikayesi eşliğinde son sergisindeki tablosunu tamamlıyor’, youtube.com/watch?v=PcqHLpX5ZwM&t=4s
* ‘Türk sanatı bezeme ikonografisi açısından tavus kuşu figürlerinin bir değerlendirmesi’, Yusuf Çetin, dergipark.org.tr/
* ‘Işık ve renk ustasından bir hoş sadâ’, Ezgi Atabilen, hurriyet.com.tr/kelebek/isik-ve-renk-ustasindan-bir-hos-sad-25033934
* ‘Eşref Üren, Kurtuluş Parkı Tablosu’, artiummodern.com/urun/1583320/esref-uren-1897-1984-kurtulus-parki-imzali-1966-karton-uzerine-yagliboya-3
* Mustafa Ayaz Kitabı, 2009.
Heykeltraş Aslan Başpınar ile gittik, Ressam Gültekin Serbest ile atölyesinde buluştuk.