Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Mahinur Özdemir Göktaş, “Evde Bakım Yardımı” için Bakanlık tarafından bu ay bütçeden 4 milyar 200 milyon lira yatırıldığını açıklayınca, bu yardımı “kimler alır” “ diye bir araştırma yaptım.
Bakanlığın açıklamasına göre Türkiye’de evde bakıma muhtaç 560 bin vatandaşımız var. Bunların banka hesaplarına her ay 7 bin 068 lira para yatırılıyor.
Evde bakım hizmeti herhangi bir yaralanma veya hastalık durumunda kendi bakımını sağlayamayan kişilere evlerinde yardımcı olmayı kapsar. Kronik hastalık, yaşlılık, ameliyat sonrası iyileşme sürecinde olmak, kanser hastası olmak veya özel bakıma ihtiyaç duyan grupta olmak, evde bakıma ihtiyaç duymaya neden olabilir.
Evde bakım hizmetlerinden yararlanabilecek kişiler için çok keskin sınırlar yoktur. Genel olarak günlük işlerini yapmada zorlanan veya hiç yapamayan kişiler evde bakım hizmetinden yararlanmak isteyebilir. Başlangıçta hastaneden taburcu olup eve geçen kişiler ev temizliği, yemek yapma gibi basit gündelik işler için bir bakım hizmeti istese de bu ilerleyen zamanlarda kişisel bakım, ayak işlerini halletme ve genel olarak bir refakatçi olarak yanlarında bir kişinin olmasını isteyebilir. Bu durum 7/24 yatılı olarak bir evde bakım hizmetine dönebilir. Evde bakım hizmetinden 18 yaşından büyük ve ihtiyaç duyan herkes yararlanabilir.
Şartları nedir ?
1 Ocak 2024 ile 31 Aralık 2024 tarihleri arasında evde bakım maaşı alabilmek için evde yaşayan kişilerin gelirinin 11,335 TL sınırını geçmemesi gerekir. Bu miktarı aşan gelir düzeylerindeki ailelere evde bakım maaşı ödenmez. Bununla birlikte sosyal hizmetlerin incelemeleri sonucunda evde bakıma muhtaçlık durumu da tespit edilmelidir.
Aile odaklı bakım hizmet modellerinden biri olan “Evde Bakım Yardımı” sosyal devlet olmanın temel özelliklerinden biridir. Buna hiçbir itirazım yok.
Ancak, yukarıda belirttiğim gibi Evde Bakım aylığında hanede yaşayan, ikamet eden ve yaşayan herkesin geliri hesaplanır, değerlendirilir. Eğer ailenin geliri 11 bin 335 liranın üstünde ise evde bakım yardımı kesilir.
Yalnızca oturduğu eve sahip olan ve hane geliri muhtaçlık sınırı altında olan engelli bir birey, evde bakım parası alabilir. Ancak, evini veya evleri olup kiraya verenler, bankada parası olup, bunu bir yakının üzerine yatırıp, faiz alanlar ya da çeşitli gelir sağlayan araçlara sahip olan bir engelli bireyin evde bakım parası alması mümkün değildir.
Suistimal edenler var mı ?
Devletin, engelli bireylerin eğitim, sağlık, güvenlik, istihdam gibi temel haklarına tam olarak ulaşmaları için hak temelli bir bakış açısıyla geliştirdiği bu politikaları suistimal edenler yok mu ?
Elbette var.. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı “Evde Bakım Yardımı Yönetmeliği” Resmî Gazete’de yayınlanmasından sonra, gelirini gizleyenleri mercek altına aldı. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından ALO 183 İhbar Çağrı Merkezi oluşturulurken, ihbar alan müfettişlerde yerinde incelemeler yapıyor. Yalan beyanda bulunanların maaşı hemen kesiliyor.
Özellikle büyükşehirlerin kırsal bölgelerinde yaşayanların ekonomik yapılarını en iyi muhtarlar bilir. Bu nedenle, mahalle muhtarlarına da büyük görevler düşüyor. Kimin kaç evi var, kim kira geliri elde ediyor. Onlarda daha iyi bilirler.
Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığına şikayette bulunan bazı vatandaşlar engelli maaşı hak etmeyenlere sesleniyor ; “Devlet engelli bakım aylığı şartlarını belirtmişken, herkes kendi şartlarına uygun hale getirmeye çalışıyor. Bazı kişiler yol gösteriyor “Şöyle yap, böyle yaparsan kesilmez” diye, evi olan varsa başkasının üzerine geçiriyor, kirada evleri varsa, kira gelirlerini kızlarının oğullarının ve damatlarının üzerine yatırtıyor. Çalışan varsa çalışmadığını beyan ediyor. Haksız yere maaş alanlara haram olsun. Hak etmediğiniz bu paraları almaktan vaz geçin. Çünkü sizin yüzünüzden gerçek ihtiyaç sahipleri bu haklardan yararlanamıyor ya da bu parayı alan kişi sayısı çok olduğu için daha düşük maaş veriliyor. “diyor.
Bu paralar senin, benim ödediğim vergilerden ödeniyor. Hak etmiyorsan, gelirini gizliyorsan almayacaksın...