Ekonomi bilmeyen Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati; “Enflasyonu sadece devletin çözeceği bir sorun olarak görmüyoruz.” Buyurmuş…
Bak Nebaticiğim, sen daha sorunu bile anlamamışsın, enflasyon tamamen devletin taammüden yarattığı bir ekonomik olgudur ve çözümü de sadece ve sadece devletin elindedir.
Devlet ve daha da doğrusu devleti yöneten iktidar enflasyon yaratmak istemezse enflasyon olmaz, enflasyonu çözmek isterse de çözer, çözüm sorumluluğu tamamı ile devlete aittir.
Birçok kişi ki buna birçok ekonomi yorumcusu da dâhil arz talep dengesi sonucunda fiyatların piyasada oluşması ve bu dengedeki değişimler dolayısı ile ortaya çıkabilecek fiyat değişimleri ile enflasyon olgusunu birbirine karıştırıyor.
Oysa enflasyon fiyatlar genel seviyesindeki sürekli artıştır ve bu tamamen parasal bir olgudur. Herhangi bir mal ya da hizmette, hatta sektörde arz talep dengesi bozulursa fiyat seviyeleri değişir doğru ama bu bir ekonomideki fiyatlar genel seviyesini etkilemez.
Ayrıca arz talep dengeleri yeniden kurulduğunda fiyat seviyeleri eski normale döner oysa enflasyonist bir ortamda fiyat seviyeleri asla eski normale dönmez.
Dikkat ederseniz hemen hemen bütün ülkelerde yüzde 1 ila 2 gibi bir enflasyon olgusu gözlemlenir bu kontrollü bir enflasyondur, hem bir çeşit vergidir ve hem de piyasaları canlı tutar. Eğer tüketiciler ileride bir ürünün fiyatının düşeceğini beklerse alım yapmaz, son kerteye kadar bekler, buda piyasada durgunluğa sebep olur, büyüme düşer ve işsizlik artar. Devletler bunu bildikleri için hane halkını rahatsız etmeyecek ölçekte enflasyon yaratır ve tasarruf sahiplerinin birikimlerini enflasyonun üzerinde bir getiri oranı ile değerlendirebilecekleri ortamı oluşturur. Bu sayede birikimlerini enflasyondan korumak isteyen tasarruf sahipleri paralarını kasada, yastık altında tutmaz hisse senedi, tahvil ya da faiz seçeneklerini değerlendirerek ekonomik sisteme dâhil eder, finansal sistemin çarkları döner.
Devlet genellikle enflasyonu paranın değeri ya da ayarı ile oynayarak kontrol eder. Altın para kullanılan dönemlerde paranın içeriğindeki altın ya da gümüş miktarı azaltılır veyahut da paranın gramajı düşürülürdü bu şekilde paranın alım gücü düşer enflasyon ortaya çıkardı.
Kâğıt paraların kullanıldığı günümüzde ise paranın değeri ve satın alma gücünü belirleyen ana unsurlar dolaşımdaki para miktarı ve parayı basan otoritenin itibarıdır.
Dolaşımdaki para miktarını artırırsan paranın satın alma gücü düşer, enflasyon ortaya çıkar, pek konuşulmaz ama birde parayı basan siyasi otoritenin itibarı düşerse paranın değeri düşer. Faiz ve benzeri araçlar ise ince ayar içindir, en nihayetinde uyguladığın politikaları sürdürebilmek için kullanılır.
Konunun parasal yönünü dikkate almayıp arz talep dengeleri yüzünden oluşan fiyat hareketlerine bağlamaya çalışmak ekonomi bilimi açısından anlamsızdır. Dahası üretim teknolojileri değiştikçe arz yönlü sorunlar zaten kolayca çözülmekte, maliyetler ve fiyatlar sürekli olarak düşmektedir. Talebi derinden etkileyen gelir ve hane halkı borçlanma kapasitesi de gene devletin ücret politikalarına bağlıdır.
Dolayısı ile enflasyonu yaratmak da kontrol altına almak da tamamı ile devletin yani iktidarların elinde olan bir iştir, devlet dışında hiç kimse enflasyon yaratacak ya da enflasyonu kontrol edebilecek bir güce ve imkâna sahip değildir.
Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati’nin bu sözleri ya tamamen bilgisizlikten kaynaklanmaktadır ve yahut da kamuoyunu algısını etkilemek, enflasyonun sorumluluğunu başkalarına yıkmak amacını taşımaktadır. Sizde destek verseniz bir el atsanız da enflasyonu durdursak dediği zaman halk enflasyonun sorumluluğunu üreticiler, satıcılar ve ev sahipleri gibi bu işte zerrece dahli olmayan kesimlere kolayca yıkabiliyor. En nihayetinde vatandaşlar enflasyonu kendilerine mal ya da hizmet satan firma ya da kişilerin faturaları ile algılıyor, onları mesul zannediyor. Paradaki değer kaybının asli sebep olduğunu ve bunun da tek sorumlusunun iktidar olduğunu anlayabilecek ekonomi bilgisi ve finansal okuryazarlık vatandaşlarda yok. Nebati’de işte bu zaafı kullanmaya çalışıyor…