Başlık bana ait değil, bu cümleyi Alaattin AKTAŞ’ın Ekonomim sitesinde yayınlanan makalesinde gördüm, gerçekten de çok anlamlı buldum, beğendim ve sizlerle de paylaşayım istedim.
Alaattin AKTAŞ’ın makalesinden ilgili bölüm şöyle:
Enflasyon hesabı masaya bırakamamaktır!
Yurt dışında yaşamış olanlar daha iyi bilir. Yabancı film izleyenler de mutlaka görmüştür.
Bir barda, kafede ya da bir restoranda oturan biri aniden kalkması gerektiğinde cebinden bir veya birkaç banknot çıkarıp tezgâha ya da masaya bırakır ve çıkıp gider.
Çünkü fiyatı üç aşağı beş yukarı mutlaka biliyordur.
Bir yıl önceki fiyat bile aklında olsa, o da yeter. Değil bir ay öncesinin, bir yıl öncesinin fiyatı bile ne kadar değişmiştir ki; yüzde 5 mi, 6 mı, 7 mi? Yüzde 10 olsa adeta kıyamet kopar zaten.
Bunu Türkiye’de yapabilir misiniz?
Dünkü fiyat bugün çoktan değişmiştir, hele şu dönemde...
Dolayısıyla enflasyonu yüksek bir ülkede hesabı masaya bırakıp gidemezsiniz.
Alaattin AKTAŞ’ın bu tespiti sizce de doğru değil mi?
Açıkça söylemek gerekirse enflasyon bir ekonomiyi ve bir ekonomideki ilişkileri içten içe çürüten, kaynakları yiyip bitiren en tehlikeli ekonomik fenomendir.
Ayrıca enflasyon sadece ekonomik ilişkileri çürütmez, daha da tehlikelisi toplumun ahlak yapısını da çürütür, kimse kimseye güvenmez inanmaz olur.
Enflasyon kişilerin fiyatlama algısını kökten bozar hangi fiyatın mantıklı hangi fiyatın mantıksız olduğuna dair yargımızı bulanıklaştırır.
Fiyatlama algısı bulanıklaşınca hem fiyat koyan satıcılar saçma sapan fiyatlar koymaya başlar ve hem de alıcılar bir daha bu fiyata bulamam diyerek saçma sapan fiyatlardan mal ya da hizmet satın almaya başlar. Tutturabilen tutturabildiğine alıp satınca da fiyatlamada rasyonalite ortadan kalkar.
Böyle işlerin çığırından çıktığı bir ekonomide işleri yoluna koyup enflasyonu kontrol altına alabilmek için öncelikle ekonominin yönetimine tüm toplum kesimlerinin güvendiği bir ismin geçmesi gerekir.
Demedi demeyin o ya da bu sebepten dolayı daha önce enflasyon yaratmış bir yöneticinin bu güveni oluşturabilmesi balığın kavağa çıkabilmesi kadar zor bir iştir.
Toplum ve ekonominin aktörleri hep daha önce yaptı enflasyon yarattı şimdi gene sıkıştığı noktada enflasyon yaratmaktan kaçınmayacaktır diye düşünür.
Malum Ziya paşa meşhur beytinde:
Ayinesi iştir kişinin lafa bakılmaz
Şahsın görünür rütbe-i aklı eserinde demiştir.
Ziya Paşa haklıdır, kişilerin olumlu ya da olumsuz yaptıkları yapacaklarını gösterir ve toplumda hemen hemen daima lafa değil kişinin daha önce yaptıklarına bakar.
Bir kere enflasyon yaratan bir yönetici ağzı ile kuş tutsa gene enflasyon yaratmayacağına kimseyi inandıramayacaktır. İşler iyi yönde gitse doğru adımlar atılsa bile herkesin kafasının bir kenarında “ya gene enflasyon yaratırsa” sorusu duracak ve herkes önlemini buna göre alacak, davranışını buna göre ayarlayacaktır.
Sonuç olarak bugün Türkiye’yi yöneten ve bu yüksek enflasyonu yaratan kadrolar işbaşında olduğu müddetçe Türkiye’de kimse enflasyonu kontrol altına alıp düşüremez.