Egemenliğin ilahlar tarafından seçilmiş olduğu iddia edilen hanedanların tekelinde olduğu zamanlar yönetimi belirleme işi çok kolaydı. Hanedan reisi ve etrafındaki onun tarafından atanmış vezir, vüzera ve danışman takımı yürütme, yasama ve yargı erkini kimseye sormak zorunda olmaksızın, dilediğince kullanabilmekteydi.
Elbette hükümdarların kimseye hesap vermek gibi bir derdi de yoktu halledilinceye, ölünceye ya da öldürülünceye kadar iktidar hükümdarın tekelindeydi. İktidarın seçimle belirlenmesi ve seçimle el değiştirmesi gibi bir düşünce ortada dahi yoktu.
Aydınlanma devrimi sonrası başlayan Hümanist (İnsanmerkezcillik) çağ ile birlikte “ egemenlik kayıtsız şartsız milletindir” ilkesi toplumlara hâkim olup, egemenlik hak ve özgürlükleri insana geçince milletin bu egemenliği nasıl ve hangi yöntemler ile kullanacağı sorunu da ortaya çıktı.
Kanunları kim nasıl yapacak, kim kimi nasıl denetleyecek, icracılar nasıl belirlenecek ve nasıl denetlenecekti, egemenliğin millete ait olabilmesi ve millet tarafından kullanılabilmesi için bu sorulara rasyonel akla uygun ve herkesin makul kabul edeceği bir cevap bulmak gerekmekteydi.
Antik çağlarda düşük nüfuslu ve küçük bir coğrafyada yer alan bazı şehir devletlerinde doğrudan demokrasi denilen bir yöntemin uygulandığını biliyoruz. Lakin milyonlarca bireyden oluşan son derecede kalabalık ve büyük bir coğrafyaya yayılmış toplumlarda doğrudan demokrasi uygulamak fiilen olanaksızdı.
Çare olarak milletin egemenliğini seçilmiş temsilcileri vasıtası ile kullandığı sistemler ortaya çıktı ve bu sistemlere de temsili demokrasi denildi.
Fakat bu seferde temsilde adalet, temsilcilerin suiistimali ve yandaş kayırmacılığı gibi halledilmesi çok zor, ciddi tartışmalar yaratan başka başka sorunlar belirdi.
Fakat artık teknolojinin geldiği bugünkü noktada egemenliğimizi temsilciler aracılığı ile kullanmak zorunda değiliz.
Milyonlarca insanın çevrimiçi olarak dilediği karara evet ya da hayır diyebilmesi artık hiç kimseyi şaşırtmayacak, sıradan bir olaydır.
Bankamatiklerden, cep telefonlarından yahut da bilgisayarlarımızdan bankadaki hesabımıza erişip dilediğimiz parasal işlemi yapabiliyorsak siyasal işlemleri neden yapamayalım?
E-Devlet üzerinden birçok iş ve işlemimizi halledebiliyor isek, siyasi kararlarda neden temsilci kullanmak zorunda olalım ki?
İşte yasamanın ya da meclisin yerini alacak, çevrimiçi elektronik araçların kullanılacağı ve toplumun bütün bireylerinin katılabileceği böyle bir karar alma ve denetleme sistemine Elektronik Doğrudan Demokrasi diyebiliriz.
Böyle bir sistemde alınması gereken kararlar ve çıkarılması gereken kanunlar yürütme, yargı, siyasi partiler, sivil toplum kuruluşları, meslek örgütleri, üniversiteler ve hatta yeterli imza sayısına ulaşmış bireyler tarafından teklif edilebilir, yeterli evet oyunu bulursa karar alınır ve kanun çıkar, bulamazsa kalır.
Yürütme organı da bu kanun ve kararlar doğrultusunda icraat yapar. Siyasi denetim milletin bizzat kendisinde, yasal denetim ise uzman hukukçulardan oluşan yargı erkince yapılır.
Sizce böyle bir sistemin bugün uygulamada kullanılan temsili demokrasilerden daha iyi çalışmaması için herhangi bir sebep var mıdır?
Şimdiden ilk itirazı duyar gibiyim, birçok kişi çıkıp halk cahil ne anlar kanundan karardan doğru seçim yapamaz diyecektir. Buna cevabım hazır hâlihazırda kullanılan temsili demokrasilerde yer alan milletvekilleri kanun ve kararlar hakkında ne kadar bilgili? Milletvekilleri çoğu zaman lider, parti ve hatta lobiler ne derse o yönde parmak kaldırmıyor mu?
Kaçınız seçtiğiniz temsilcilerin gerçekten sizin menfaatlerinizi koruduğu, sizin çıkarlarınız doğrultusunda oy kullandığını düşünüyor?
Seçilmiş temsilcilerin onları seçen ve maaşlarını ödeyen millete mi yoksa onlara çeşitli menfaatler sunan ve hatta seçilmelerine katkı sağlayan lobilere mi hizmet ettiğini düşünüyorsunuz?
Burada seçtiğiniz temsilcilerinizden eminseniz elbette bir mesele yok ve lakin eğer bir tereddüdünüz varsa ve seçtiklerinizin size değil de başka güç odaklarına hizmet ettiğini düşünüyorsanız temsilcilerin ve meclisin olmadığı elektronik doğrudan demokrasi hakkında kafa yormanızı salık veririm.
Aslında çözülmesi gereken en önemli sorun kullanılan oyun bir elektronik hile, hurda ya da yönlendirme olmadan gitmesi gereken yere gittiğine yani oyun sandığa girdiği gibi çıktığına toplumu inandırabilmektedir.
Bu noktada da merkezi bir sistemin kullanılmadığı blockchain teknolojileri ciddi bir çözüm alternatifi olabilir.
Emin olun bu yöntem temsili demokrasiler yüzünden ortaya çıkan birçok sorunu da ortadan kaldıracaktır.