Okyanusları aşarak hasta yatağında geçtiğimiz günlerde ülkesine ulaşan kültür deryası Prof. Dr. İlhan Başgöz hocamız ,aramızdan 13 Nisan 2021 günü ayrılsa da gönüllerimizde, tarihi kayıtlarda,bilimsel alanda örnek çalışmaları ve eserleri ile hep yaşayacak ve aydınlatmaya devam edecektir. Ruhu şad olsun,Allah rahmet eylesin cennet mek’anı olsun. Ailesinin, bilim dünyasının,halk bilimcilerin ve tüm öğrencilerinin ve sevenlerinin başı sağ olsun.
1994 yılında gittiğim, 1820 ‘de kurulmuş olan ABD Indiana (Bloomıngton) Devlet Üniversitesi bölgesinde araştıma ve incelemelerde bulundum. İndiana Üniversitesi ile T.C.Kültür ve Turizm Bakanlığı Halk Kültürlerini Araştırma ve Geliştirme Genel Müdürlüğü işbirliğinde Indiana Üniversitesi salonlarında Türk El sanatları Sergisi düzenlendi. Anadolu kültür ve sanat eserleri altı ay süreyle izleyicilerle buluştu.Ayrıca sanatkârlar uygulamalı atölye çalışmalarında eserlerini ürettiler.
Teşhir edilen 600’den fazla el yapımı eserlerle ile ilgili sanatkârlar, sergi salonlarında uygulamalar yaparak sergiye renk kattılar. Hattatların, kök boya halı ve kilim dokuma sanatkârları, çini sanatı ustalarının uygulamaları büyük ilgi ve heyecan yarattı ve binlerce insan tarafından aylarca ilgiyle izlendi ve anlatıldı. Ülkemizin kültür, sanat zenginliği ABD izleyicisinde unutulmaz izler bıraktı.
Bir yıl önce tüm ABD kentlerine ilanlar ve broşürlerle duyurulan sergiyi öğrenen kültür, tarih ve sanat meraklıları, ellerinde tanıcı broşürlerle sergiyi gezdiler, uzmanlardan bilgi aldılar,zanaatkârların uygulamalarını izlediler ve siparişler verdiler. Sergiden sonra izleyicilerin evleri Türk halısı, kilimi, çinisi, hat ve tezhipi,gümüş telkâri işleri, bastonları, ahşap Maraş işleri Vb. eserlerle adeta dolup taştı. Sergide yer alan el sanatları, İndiana Üniversitesi arşivlerine Prof.Henry Glassie tarafından yıllarca süren bir emek ve ilgi sonucunda kazandırılmış. Ankara’da 1993 yılında yapılan ” İpek Yolu Kongresi”nde, Prof. Dr.İlhan Başgöz’e, Prof.Pertev N.Boratav’a ve Prof.Henry’e “Türk Kültürüne Üstün Hizmet Ödülü “verildi.
İndiana Üniversitesi halk bilimi öğretim üyeleri Prof.Dr. İlhan Başgöz ile Prof. Dr. Henry Glassie bu çalışmalara öncülük ettiler. Çok değerli yardımları ve büyük katkıları oldu. Bilim adamları ile Kültür Müstaşarı Prof.Dr. Emre Kongar’ın Konferanslarını çok sayıda bilim adamı ve sanat sever ilgi ve beğeniyle izleyerek ayakta alkışladılar.
Altı ay süren ve binlerce izleyicinin katıldığı Türk El Sanatları Sergisi sonunda, İndiana Üniversitesi öğretim üyesi Prof.Dr.Henry Glassie’ nin kaleminden ve Prof.Dr. İlhan Başgöz’ün yakın ilgisi ile İndiana Üniversitesi ve T.C.Kültür ve Turizm Bakanlığı ortak Yayını olarak 600 sayfalık, İngilizce ve Türkçe “Türk Elsanatlarının Bugünü” kitabı basıldı ve dağıtıldı. Kalıcı, etkili oldu ve çok büyük yankılar yarattı. Sergiye gözlemci olarak katılan Türk ve ABD diplomatları ve basın mensupları , çok önemli, faydalı, gerekli, etkin ve saygın bir sergi olduğunu ifade ederek önemli raporlar düzenlediler. Diplomasiye, kültür ve sanat tarihine not düştüler. Bu belgeler Dış İşleri ve Kültür bakanlığı arşivlerinde.
Prof. Dr. İlhan Başgöz, bilim adamı olarak yurt içinde ve dışında çok büyük saygı ve takdirle karşılandı.Uzun yıllar yüzlerce öğrenci yetiştirdiği İndiana Üniversitesinde arşivlerini 1994 yılında bize gezdirdi.Gurur ve mutlulukla yaptığı öz verili halk bilim çalışmalarından örnekler gösterdi. Yunus Emre’den Âşık Veysel’e, Karacaoğlan’dan Hacı Bektaş Veli’ye, Âşık Çırakman^dan, Seyrani’ye ve daha yüzlerce ozanımıza,halk bilimciye uzanan yüzlerce araştırma, bilim ve ses kasetleri koleksiyonu vardı. ABD de Türk kültürü Büyük Elçisi gibi saygın, seçkin ve bilimsel hizmetler vermekteydi. En büyük kanıtı arşivlerini dolduran binlerce bilgi,araştırma ve belge bulunmaktaydı. Türkiye Üniversitelerinde de dersler vermiş ve yılların birikimini aktarmıştır.
Tarih,folklor,edebiyat ve halk kültürü araştırmacılarının bulguları, belgeleri ve bilgileri, ulusal ve evrensel boyutları ile insanlık tarihinin ortak kültür mirası olarak arşivlerde ve belleklerde yerlerini almaktadır. Kızılderili atasözü “Bilgi mazidir, hikmet ise istikbâl” demekte. Rahmetli Prof.Dr.İlhan Başgöz bu alanda eşsiz, saygın, seçkin ve üstün bir örnek olarak anıt eserleri ile yerini hep koruyarak gönüllerimizde ve bilim dünyasında yaşayacaktır.Işıklar içinde uyusun .Anısı önünde saygı ile eğiliyorum.