İnsanların kendilerine has öncelikleri olduğunu elbette hepimiz biliyoruz. Zorunlu önceliklerimiz, olmazsa olmazlarımız, insani ihtiyaçlarımız, hayatı kolaylaştıran şeyler, eğitim, sağlık, beslenmek, barınmak, temizlik, aile içi ilişkiler vb. İnsan davranışları her geçen gün değişime uğrar, bu doğal bir durumdur.
Herakleitos “Değişmeyen tek şey değişimin kendisidir,” der. Çevremizdeki insanların ilişkilerinin hangi anlamda değiştiğine, ne amaca hizmet ettiğine bakarak bizler de o kişilerle ilişkilerimize aynı paralelde karar vermeliyiz. İnsanlar arası ilişkilerde zaman zaman önceliklerin yer değiştirdiğine tanık oluruz çünkü bazı ilişkiler değişebilir, özelliğini yitirebilir. Yerine başka öncelikler geçebilir bunu doğal kabul etmeliyiz. Ama bu ilişkinin değişme gerekçelerini açık açık ortaya koymak gerekir.
Değişik bahanelere sığınarak hem ilişki durumunun değiştiğini hem de yeni önceliklerinin inkarını üstü örtülü savunmak riyakâr bir davranıştır. Sağlıklı düşünen insanlar, gerçek nedenlerini ortaya koyarak hem karşı tarafı ciddiye aldıklarını gösterirler hem de dostlarına karşı, durumun gerekçelerinin açıklamasını yaparlar. Böyle davranış biçimi hem kırmadan incitmeden ilişinin devamını sağlar hem de böyle davranan kişiye değer katar.
İnsanın isterse aşamayacağı hiçbir zorluk yoktur, istediği zaman; bütün sorunları çözebilir, zorlukları aşabilir, herkese ulaşabilir bütün sorun istemektedir. Eğer düne kadar tıkırında giden işler bir anda değişmeye başlamışsa, altında mutlaka karşı tarafın bilmediği bir neden vardır. Karşı taraf nedenini bilmeyebilir ama değişimin farkındadır. Bu değişimin altında o anda bir şey olmasa bile geleceğe dair planın bir başlangıcı da olabilir.
İlişkilerde öteleme ya da öncelik bakımından yer değiştirmenin yanında, bir de diğer boyutu var. Anadolu’da “gayret gütmek” diye adlandırılır. Bu benim de çok önem verdiğim insana yakışan soylu bir davranış biçimidir. İki kişinin birlikteliğinden tutun da aile içi, grup içi, örgüt (parti) iç, ulusal ve benzeri birlikteliklere kadar uzanan durumlarda birlikte hareket ettiğiniz kişi ve toplulukların gayretini gütmek, birlikte hareket etmek, ilkeli olmak gerekir diye düşünenlerdenim. Bunu asla dar anlayış kalıplarına koyarak, bir kişi ne diyorsa diğeri de onu yapacak, lider ne diyorsa kitle onu yapacak anlamında düşünmemek gerekir. Bir film ya da dizi izlerken bile iyilere taraf olurken neden çevremizdeki bizler için pervane olan insanlara taraf olup, gayretini gütmeyelim ki? Bu hafta yazımı böylesi bir konuya ayırmak istedim. Umarım sıkıcı olmamıştır.
Enver Gökçe’nin dediği gibi “Dost dost ille kavga” kavgada da sevdada da birlikte omuz omuza güzel dostlarla birlikte…