Bugünlerde Carry Trade işleri gene çok konuşuluyor, çaresiz debelenen, borç ve yatırım bulamayan iktidar bu yöntemi kullanarak ülkeye sıcak para sokmaya çalışıyor.
Bakın, demedi demeyin, bunlar asla akıllanmıyor!
Bu yöntem bir çıkmaz sokaktır, ülkenin döviz varlıklarını soyup soğana çevirecek bir yöntemdir ve sürdürülebilir bir düzen de değildir.
Niye böyle düşündüğümü gösterebilmek için önce size sistemi bir anlatayım:
Carry Trade, düşük faize sahip herhangi bir para birimi ile borçlanarak bu parayı, yüksek faiz getiren bir başka para birimine yatırmak yöntemi ile kazanç elde etmektir.
Carry Trade ticaretinin net getirisi, kredi faizlerindeki değişim riskinin sabit kalacağı varsayımı altında, kur gelişmeleri tarafından belirlenmektedir.
Carry Trade’in temel mantığı farklı ülkelerin para birimlerinin faiz oranları arasındaki farklara yatırım yapmaktır, yatırımcılar bu farktan kar elde etmek için düşük faizli para birimleriyle borçlanıp, yüksek faizli para birimlerine yatırım yapmaya çalışır.
Bu noktada faizlerin değişmeyeceği varsayımı altında risk kur değişmeleri kökenli olarak ortaya çıkar.
Carry Trade hesabı temelde şöyle işliyor:
Diyelim ki Amerika’da faizler çok düşük ve bir yatırımcı herhangi bir Amerikan bankasından yıllık % 5 faiz ile 1 milyon dolar kredi alsın. Bir yıl sonra bankaya 1 milyon 50 bin dolar ödemesi gerekecektir.
Carry Trade yatırımcısı kredi olarak aldığı bu meblağı Türk Lirası faizinin % 50 olduğu bir enstrümana yatırmak üzere Türkiye’ye transfer eder.
Diyelim ki dönem başında da Türkiye’de dolar kuru 30 lira olsun, yatırımcı 1 milyon dolarını bozdurduğu zaman eline 30 milyon Türk Lirası geçecektir.
Elindeki 30 milyon Türk Lirasını % 50 faiz ile 1 yıl vadeli olarak herhangi bir finansal enstrümana bağladığında, diyelim ki Hazine Bonosu aldığında bir yıl sonra getirisi 15 milyon, elindeki toplam para da 45 milyon Türk Lirası olacaktır. Hesabın kolayca anlaşılabilmesini sağlayabilmek için vergi ve sair detayları bir kenara bırakırsak yatırımcı şimdi elindeki 45 milyon lira ile dolar alıp Amerika’daki bankaya olan 1 milyon 50 bin dolarlık borcunu kapatmak durumundadır.
İşte zurnanın zırt dediği nokta da tam buradadır, bir yıl sonra kur hangi seviye de olacak?
Kur hala 30 seviyesindeyse yatırımcı elindeki para ile Türkiye’de 1 milyon 500 bin dolar alır götürür Amerika’daki bankaya olan 1 milyon 50 bin dolarlık kredi borcunu öder. Yatırımcının elinde de 450 bin dolar net kar kalır ki değme keyfine gitsin, “gaymaklı ekmek gadayıfı” misali elin taşı ile elin kuşunu vurmuş, bol bulamaç kar elde etmiş olur.
Peki, diyelim ki kur zıpladı 60 liraya çıktı bu durumda hesap nasıl olacak?
Yatırımcının elinde 45 milyon Türk Lirası var gidip dolar aldığında eline ancak 750 bin dolar geçecek. Amerika’daki bankaya borcu ise 1 milyon 50 bin dolar, 300 bin dolar zarar yazmış. Yatırımcı bir yerlerden bulup Amerika’daki bankaya borcunu ödeyemezse iflas eder ve batar gider değil mi?
Yatırımcının başa baş, yani kar ya da zarar etmediği kur seviyesi ise 42 lira 85 kuruş olacaktır.
Dolar kuru 42 lira 85 kuruşu aşmadığı müddetçe yatırımcı bu ticaret sonrasında Amerika’daki bankaya olan kredi borcunu ödemekte zorlanmayacak yani zarar edip batmayacak ama boşa kürek çekmiş olacaktır.
Eh bu durumda Türkiye gibi bir ülkede böyle bir kur tahmini üzerine riske girmenin Rus ruleti oynamaktan bir farkı olur mu?
Elbette olur ama bu noktada içerden bilgi alma yani insider trading denilen bir imkânınızın olması gerekir.
İşte ancak o zaman ekonomiyi yönetenlerin ne zaman, ne kararlar alacağını kurların hangi noktada ne seviyeye çıkacağını bilir, önceden haber alarak doğru zamanda Türk Lirasından çıkıp dövize dönebilirsiniz ki bu geçmişte çok gördüğümüz bir vakadır.
Carry Trade işinde ön önemlisi doğru zamanda girip doğru zamanda çıkmayı bilmektir. Bu açıdan bakınca biraz ponzi işlerine benzer ilk girip ilk çıkan parayı kazanır, son girip kurlar yükselince çıkan patlar…
Yatırımcının kazandığı çoğu durumda ise Türkiye aşırı yüksek bir dolar faizi öder ve yoğun bir döviz çıkışı olur işte bu nokta da işin acı bilançosu ortaya çıkar.