Yüksek enflasyonla yaşamaya başladığımız yaklaşık üç yılı aşan bir süreden bu yana hepimiz enflasyondan korunmak, alım gücümüzü düşürmemek, aile bütçemizi en az zararla dengelemek, hayat pahalılığından en az etkilenmek gibi ekonomi verilerini sürekli olarak takip etmeye başladık ve günümüzde de takip etmeye devam ediyoruz. Yaşadığımız bu süreçte zengin iyice zenginleşirken fakir daha da fakirleşti. Parası olan her zaman olduğu gibi paradan para kazanmaya devam etti.
Döviz kurlarının yükselişini engellemek amacıyla uygulamaya konulan kur korumalı mevduat sistemi adeta fakirden alınıp zengine verilen bir sistemdir ve devlete olan maliyeti son derece yüksek olduğundan sistemden bu yıl sonuna kadar çıkılmaya çalışılıyor. Merkez bankasının 818 milyar TL 2024 yılı zararı KKM yüzündendir. Günümüzde ise bu sistemde parası olanların sayısı epey azaldı ve hükümet de bazı avantajları ortadan kaldırarak sistemin sona ermesine çalışmaktadır.
Geçtiğimiz 8-10 ay öncesine kadar öncelikle otomobil olmak üzere konut, gayrimenkul yatırım aracı olmuştu ve halen yüksek fiyatlar devam ettiği için satışların azalması gündemde. Ancak döviz kurlarının yatay seyretmesi ve faizlerin düşmesi sonucu yatırımcılar konuta yönelmiş gibi gözüküyor. Çünkü son üç aydan bu yana konut satışları yükselme eğilimindedir.
Yukarıda bahsetmeye çalıştığım gibi dar ve sabit gelirliler geçim derdinde iken parası olan zenginler de finansal yatırım araçlarından en yüksek getiriyi elde etmek peşinde. Borsa, döviz, gayrimenkul, araç, hisse senedi, devlet iç borçlanma senedi, Euro Bond, altın, kur korumalı mevduat gibi yatırım araçları tamamen varlıklı kimseler için geçerli bir gelir kaynağı olabilir. Yüksek enflasyonun bir diğer sonucu da halkın büyük bir kısmının yoksullaşmasına sebep olmasıdır. Gene büyük bir kesim ise kredi kartlarıyla yaşamını idame ettirmeye çalışmaktadır.
Dış ticaret açığımız olduğu müddet zarfında finansal yatırım araçlarının reel getiri durumlarını tahmin etmek oldukça zordur. Geçtiğimiz 2023 yılını kesinlikle unutamayacağız. Bir taraftan yaşadığımız deprem felaketi nedeniyle oluşan bütçe açığı ve kapanması için yapılan zamlar, arttırılan vergiler; diğer taraftan Ortadoğu’da halen devam eden belirsizlik gibi koşulların oluşabileceğini öngöremeyiz. Uzun sözün kısası ülkede yatırım yapılmadığı, üretim kaynaklarının verimli şekilde kullanılmadığı süre zarfında ekonomik büyüme gerçekleşmesi zordur. Yani çalışan kazanır ilkesi mutlaka uygulanmalıdır. Millet olarak kolay para kazanmaya, tembelliğe alıştık.
Yukarıdaki yatırım araçlarına ilave olarak bir de gene zengin vatandaşlarımız için yurt dışında gayrimenkul almak olabilir. Ve yabancı ülkelere yatırım devam etmektedir. Tabii ki bu yatırımın geliri de yabancı para cinsinden olduğu için daha fazla olabilir ve bu sebep yatırım için yeterli sebeptir.
TCMB’nin 12/12/2024 verilerine göre; Yılın ilk 10 ayında Türk vatandaşları yurt dışında 1 milyar 723 milyon dolarlık gayrimenkul alımı gerçekleştirdi. Gayrimenkul alımları geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 14,6 yükseldi. Böylece yılın bitimine 2 ay kala geçen seneki 1 milyar 782 milyon dolarlık rekorun kırılacağı neredeyse kesinleşti.2017/2024 (1, ay) arası yapılan yurt dışı gayrimenkul alımları (milyon dolar) olarak aşağıdadır.
2024 (10 ay) = 1.723- 2023= 1.782- 2022= 628- 2021= 371-2020= 213-2019= 196 2018 332= 2017 341
Yurt dışına yatırımlar 2024 yılı ekim ayı kurları ile yapılan hesaplamalarına göre 61 milyar TL ödenmiş olduğu gözleniyor. Başka bir ifade ile yabancı ülkelerden emlak satın almak için günde ortalama 200 milyon TL ödedik. Konu ile ilgili Euronews sitesinin haberine göre;
En yüksek kira getirisine ve en uygun emlak vergilerine sahip ülkeler, emlak yatırımında en iyi finansal getirileri sunabilir. Yakın tarihli bir rapor, Avrupa’da emlak yatırımı yapmak için en iyi yerin neresi olduğunu bulmak için tüm unsurları inceledi.
2025’te gayrimenkul yatırımı için en iyi Avrupa ülkeleri Orta ve Doğu Avrupa’da yer alıyor ve Moldova başı çekiyor.
İngiliz sigorta şirketi William Russell’a göre Balkan ülkesi, Avrupa’daki en iyi emlak yatırımlarını tarayan yeni bir çalışmada en yüksek puanı aldı.
Araştırmacılar, emlak vergisi oranları, kira üzerinden alınan gelir vergisi ve brüt kira getirisi gibi emlak yatırımlarının temel unsurlarını daha yakından inceledi.
İngiliz taşınma şirketi 1st Move International tarafından daha önce yapılan bir çalışmada, Litvanya en iyi seçenek olarak ortaya çıkmıştı. Mevcut listede Kuzey Avrupa ülkesi ikinci sırada yer alırken, onu Kuzey Makedonya yakından takip etti.
Mülk satın alma maliyetlerinin fiyatın en fazla yüzde 2,80’i olduğu ve gelir vergisinin kira üzerinden yüzde 12 olduğu ve yüksek bir kira getirisi derecesi sağladığı tespit edilen çalışmada Moldova, “erken, riske toleranslı gayrimenkul yatırımcıları için gelişmekte olan, yüksek getirili bir pazar” olarak adlandırıldı.
Ülke, son yıllarda altyapı, konaklama ve iş sektörlerinde istikrarlı bir gelişme gösteren başkenti Kişinev sayesinde üst sırayı elde etti.
Bu durum, ülkenin şarap endüstrisi ve kültürel mirasının etkisiyle artan turizmle birleştiğinde, kısa vadeli kiralama fırsatları sunmaktadır.
Bununla birlikte, ülke AB’nin bir parçası değildir, şu anda bloğa katılmaya adaydır.
Litvanya, en iyi ikinci emlak yatırım fırsatlarına sahip ülke olarak sıralanmaktadır.
AB İstatistik Ofisi Eurostat’a göre, emlak fiyatları 2024’ün son üç ayında bir önceki yıla göre yaklaşık yüzde 10 arttı ve bu eğilim muhtemelen devam edecek.
Ülkede son yıllarda hızla yükselen emlak fiyatlarına rağmen, Litvanya’da mülk satın almaları kısıtlanmadığı için konum yabancılara cazip geliyor. Ülkede kira fiyatları da 2015 yılındaki seviyesinin yüzde 170’inden daha yüksek olduğu için yatırım çekmektedir.
Raporda, “Yıllık yaklaşık yüzde 6,39 brüt kira getirisi ve maksimum yüzde 4,10 satın alma maliyeti ile Litvanya’nın ılımlı büyüme oranı, emlak fiyatlarının zaman içinde istikrarlı bir şekilde artacağı ve iyi bir yatırım getirisi sağlayacağı anlamına geliyor,” denildi. **
Bir başka AB aday ülkesi olan Kuzey Makedonya en iyi üçüncü seçenek olarak sıralandı. Başkent Üsküp’te kentsel büyüme, altyapı iyileştirmeleri ve konut ve ticari alanlara yönelik artan talep yaşanmaktadır.
Ülke, mülk edinmek için basitleştirilmiş bir süreçle birlikte düşük vergiler sunuyor ve yabancı yatırım için devlet teşvikleri var. Rapora göre, Kuzey Makedonya aynı zamanda yıllık yaklaşık yüzde 6,47’lik brüt kira getirisine sahiptir ve bu da mülkün değerine göre güçlü bir getiriye işaret etmektedir.
Avrupa’da başka nerelerde iyi emlak yatırım fırsatları var?
Bu çalışmaya göre, Sırbistan, İrlanda ve Letonya da yıllık brüt kira getirisi yüzde 7’nin üzerinde olan ‘çok iyi’ getiri oranları vaat etmektedir.
İrlanda’da yüksek getiri esas olarak yüksek kira fiyatları ile garanti edilmektedir. Ülke, artan nüfus için yeterli sayıda konut inşa edilmemesi ve fiyatların yükselmeye devam etmesi nedeniyle bir konut kriziyle karşı karşıya.
En yüksek brüt kira getirisine ve nispeten düşük ortalama kira geliri vergisine sahip ülkeler arasında Andorra, Karadağ ve Bulgaristan yer almaktadır.
Biraz daha yüksek bir vergi oranına (yüzde 21) sahip olmasına rağmen, İtalya yüksek getirisi (yüzde 7,56) nedeniyle üçüncü en yüksek kira getiri oranına sahiptir ve bu da belirli yatırım hedeflerine bağlı olarak cazip olabilir.
Çalışmada, “Brüt kira getirisi ve ortalama kira geliri vergi oranı emlak yatırım analizinde önemli faktörler olsa da boşluk oranları, emlak yönetim maliyetleri ve yerel piyasa koşulları gibi diğer faktörleri de göz önünde bulundurmak çok önemlidir,” denildi.
Lütfen unutmayın: Bu bilgiler finansal tavsiye niteliği taşımamaktadır, özel koşullarınız için doğru olduğundan emin olmak için her zaman kendi araştırmanızı yapın. Ayrıca, bir gazetecilik sitesi olduğumuzu ve uzmanlardan en iyi kılavuzları, ipuçlarını ve tavsiyeleri sağlamayı amaçladığımızı unutmayın. Bu sayfadaki bilgilere güveniyorsanız, bunun riski tamamen size aittir.